علی خامنه‌ای در سخنرانی‌ اخیر خود، از ضرورت توجه به رشد و توسعه اقتصادی با هدف غلبه بر بسیاری از مشکلات سخن گفت؛ در شرایطی که آمار‌های رسمی از وخیم بودن بسیاری از شاخص‌های کلان تولید در ایران حکایت دارد.

به گفته خامنه‌ای، «تداوم رشد تولید راه ترمیم شکاف ۱۰ ساله درآمد و هزینه خانوار است» و علت اینکه مردم ایران «آثار مثبت را در زندگی‌شان حس نکرده‌اند» در رشد اقتصادی پایین و تورم بالا ریشه دارد. این اظهارات یکی از معدود موضع‌گیری‌های خامنه‌ای در ارتباط با این مفاهیم مهم اقتصادی‌‌اند که پیش‌تر در ادبیات، گفتار و جهان‌بینی او مصداق توسعه لیبرالی و در تضاد با «ارزش‌های» جمهوری اسلامی تلقی می‌شدند.

خامنه‌ای از زمانی که دولت محافظه‌کار ابراهیم رئیسی را در ایران به قدرت رساند، به دولتی‌ها توصیه کرد اختلاف‌ها در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را کنار بگذارند و در اندیشه توسعه و رشد اقتصادی باشند. او در سخنرانی خود از رشد برخی بخش‌های کلان اقتصادی هم آمار‌هایی داد، اما تازه‌ترین داده‌های پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی واقعیات دیگری را آشکار کرده است.

این گزارش که بر اساس داده‌های بیش از ۲۸۰ شرکت صنعتی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار و فرابورس تهیه شد، نشان داد رشد اقتصادی برخی از صنایع در شرایط مطلوبی نیست. در این گزارش آمده است که صنعت منسوجات که در آبان ۱۴۰۱ رشدی ۲۰.۴ درصدی داشت، در آذر ماه بیش از ۲۶ درصد رشد منفی داشته است.

رشد آبان ماه صنایع غذایی هم که منفی ۵.۶ درصد بود، در آذر ماه به منفی ۱۷.۸ درصد رسید که حاکی از وخیم بودن حال و روز صنایع غذایی در ایران است.

ماشین‌آلات و تجهیزات با ثبت رشد منفی ۱۳.۱ درصد، فلزات اساسی با رشد منفی ۷.۴ درصد و صنایع شیمیایی با رشد منفی ۱.۵ درصد از دیگر صنایع دارای رشد نزولی در حوزه تولید در ماه آذر نسبت به آبان ۱۴۰۱ به شمار می‌روند.

بررسی سودآوری شرکت‌های تولید بورس در بازه‌های عملکردی ۱۲ ماهه سال مالی ۱۴۰۰ و سه ماهه و شش ماه اول سال ۱۴۰۱ از دیگر بخش‌های گزارش پژوهشکده پولی و بانکی است. این گزارش می‌گوید بر اساس گزارش‌های ۱۲ ماهه، سود اسمی ۴۸۴ شرکت بورسی در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۲.۸ درصد بیشتر از سال قبل بوده است. در سه ماهه اول سال ۱۴۰۱، نیز رشد سود اسمی شرکت‌ها نسبت به سال قبل به ۴۵.۴ درصد رسیده، اما در شش ماهه اول ۱۴۰۱ رشد اسمی سود شرکت‌ها نسبت به سال قبل تنها ۲۰.۸ درصد رشد داشته است. 

مقایسه رشد اسمی سود شرکت‌ها نشان می‌دهد که روند صعودی رشد سود شرکت‌ها در سال ۱۴۰۱ ادامه نیافته و اگرچه رشد سودها مثبت است، روند آن نزولی بوده است.

بررسی تعداد شرکت‌های با سود منفی و زیان‌ده نیز وضعیت سودآوری شرکت‌ها را از منظر دیگری بررسی می‌کند. داده‌های ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد در این سال تنها ۳۴ شرکت زیان‌ده شناسایی شدند که این آمار در سه ماه نخست سال ۱۴۰۱ به ۶۸ شرکت افزایش یافت.

در این گزارش همچنین اشاره شده که شرکت‌های خودروسازی و ساخت قطعات در سال‌های اخیر از نظر سودآوری بدترین وضعیت را داشته‌اند؛ به صورتی که تنها صنعتی به شمار می‌آیند که جمع سود خالص شرکت‌های آن منفی است. در این صنعت، مجموع زیان ایجادشده در سال مالی ۱۴۰۰ حدود ۳۰ درصد بیشتر از سال قبل از آن (۱۳۹۹) بود، اما در سال ۱۴۰۱، از زیان این صنعت کاسته شد، به گونه‌ای که در سه ماهه و شش ماهه سال ۱۴۰۱ زیان صنعت خودروسازی به ترتیب ۳۷.۴ و ۸۵ درصد کمتر از زیان مدت مشابه سال قبل بوده است.

این گزارش‌ها و داده‌های بانک مرکزی را اتاق بازرگانی ایران هم که هر ماه آخرین وضعیت صنایع تولیدی در ایران را منتشر می‌‌کند، تایید کرده است.

داده‌های این اتاق هم می‌گوید که وضعیت صنایع تولیدی با سطح مطلوب فاصله زیادی دارد و برای بهبود این وضعیت در ایران راهی طولانی پیش‌ پای صاحبان صنایع قرار دارد.